Bijenzintuigen en taal
Bijen
hebben dezelfde zintuigen als de mens en nog een paar meer, maar de positie
en de bouw van hun zintuigorganen zijn geheel anders.
HET ZICHT VAN DE BIJ
De ogen van de bij lijken helemaal niet op
onze ogen, zoals de meeste ongewervelde dieren bezitten ook de bijen
samengestelde ogen bestaande uit een groot aantal kleine lensjes of
facetten.
Het aantal facetten is bij de bijen niet gelijk, een werksteroog bezit er
ongeveer 4500, dat van een koningin 3500 en een darrenoog 7500 ! Ter
vergelijking : op een vliege-oog vind je ongeveer 40000 facetten.
De mens vormt zich één beeld van wat hij ziet, bij de bij werkt elk facet
als een onafhankelijk oogje, de bij ziet dus 1000-den onafhankelijke
beeldjes naast elkaar. Bovendien ontvangen de hersenen van de bij ongeveer
1/100e van de prikkels die de mens ontvangt. Hierdoor ziet de wereld er voor
de bij nogal grofkorrelig uit.
Het zichtbare kleurenspectrum is ook anders bij de bij, zo kan de bij geen
rood zien maar kan ze wel ultraviolet licht zien (net zoals
sommige vogels). Bovendien kan ze gepolariseerd licht waarnemen,
dit heeft geen belang bij haar beeldvorming maar wel bij haar navigatie. De
bij weet daardoor ook zonder zon zijn weg te vinden.
Het is zeer opmerkelijk dat een lagere diersoort zoals bijen (insecten)
uitgerust zijn om kleur te zien terwijl zelfs de meeste zoogdieren
hoofdzakelijk zwart-wit zien. Een eigenschap waarvan de bloemen, met al hun
kleuren, natuurlijk gretig gebruik maken om de bestuivers te lokken.
En de bloemen die door bijen bestoven worden gaan nog verder, ze maken ook
gebruik van de eigenschap dat bijen ultraviolet licht kunnen waarnemen. Zo
krijgt een, voor het menselijk oog, onopvallende eentonig gekleurde bloem,
bij ultraviolet licht opvallende vlekken en strepen (honingmerken) die de
bij naar het hart van de bloem wijzen waar zich de nectar en het stuifmeel
bevinden.
Bv. de theunisbloem :
De bij compenseert zijn ietwat onscherpe beeldvorming door een hoge
samenvloeiingsfrequentie. Zo ziet de mens beeldjes die snel achter elkaar
worden afgespeeld al als een continue film bij 20 beeldjes per seconde, bij
de bij ligt die grens ver boven de 100 beeldjes per seconde. Hierdoor kunnen
ze veel sneller bewegende objecten zien. RUIKEN ZONDER NEUS DE SMAAKZIN DE
VOEL DE TAAL VAN DE BIJEN
HOREN
ZONDER OREN
Een bij is zowat doof voor
geluiden in de buitenlucht maar bezit wel geluidsreceptoren die haar van pas
komen in het bijenvolk. Zo wordt geluid via de bijenraat doorgegeven en
opgevangen door een dun membraan in te poten.
Hiermee zou vooral het contact met de koningin en de nieuwe jonge
koninginnen in het nest gelegd worden.
Ook de antennen bezitten geluidreceptoren die bepaalde frequenties kunnen
opvangen. Het gaat dan vooral om frequenties die worden uitgezonden door de
haalbijen bij het uitvoeren van hun kwispeldans.
Ze geven hiermee gegevens
door over de vindplaats van een drachtbron.
De bijen horen dus wat ze moeten horen en niet de kakofonie aan geluiden en
gezoem in een bijenvolk.
Ruiken doet een bij via
receptoren op de antennen, de meesten hebben een groot bereik zoals de
reukcellen bij de mens, maar sommige receptoren reageren op één geur die
een speciale betekenis heeft voor de bijen.
Zij kunnen bv. ook kooldioxide en waterdamp ruiken wat wij niet kunnen. Voor
het overige is hun vermogen om geuren te onderscheiden ruwweg genomen zowat
hetzelfde als het onze.
Anders dan bij de mens bevinden
de smaakreceptoren van de bij zich niet in de mond maar op elke poot en op
de antennen. De bij kan als het ware smaken waar ze in staat en ze kan ook
dezelfde 4 basissmaken onderscheiden als
wij : zoet, zuur, zout, bitter.
De bij is over zijn ganse lichaam behaard
en is dan ook met het ganse lichaam gevoelig voor aanraking.
Wat bijzonder is bij de bij is de evenwichtszin. De mens (gewervelde dieren)
bezitten een ingewikkeld stelsel van vloeistoffen in kanaaltjes en
gewichtjes in kamers.
Bijen bezitten de uitzonderlijke eigenschap dat ze het aardmagnetisch veld
kunnen waarnemen waardoor ze heel gevoelig zijn voor deze magnetische
kracht. Een verstoring van het evenwicht wordt bij de bij op verschillende
plaatsen van het lichaam waar genomen en gecorrigeerd.
In bewerking.
